Blog

Klima dış ünitesi, iç mekanın iklimlendirilmesinde hayati öneme sahip kondansatör (yoğuşturucu) bölümüdür. Doğru yere yerleştirilmesi, klima performansı ve ömrü açısından kritik bir faktördür. Dış ünite için ideal konum; hava akışının rahat sağlandığı, korunaklı ama erişimi kolay bir yer olmalıdır. Ünite hem çok sıcak ya da çok soğuk koşullara maruz kalmayacak hem de bakım-onarım yapılırken ustaların rahat çalışabileceği şekilde konumlandırılmalıdır. Bu yazıda klima dış ünitesinin yere mi yoksa duvara mı monte edilmesinin uygun olacağı detaylı biçimde ele alınmaktadır. Her iki seçeneğin avantajları ve dezavantajları karşılaştırılacak, monte edilirken dikkat edilmesi gereken başlıca teknik unsurlar incelenecektir. Amacımız, okuyucunun dış ünite için en doğru kararı verebilmesine yardımcı olmaktır.

Montaj Konumu Seçiminde Genel Kriterler

Klima dış ünitesi mutlaka açık havada kurulmalı; kapalı, dumanlı veya çok kirli bir ortama monte edilmemelidir. Konum seçilirken aşağıdaki genel kriterlere dikkat edilmesi verim ve güvenilirlik açısından fayda sağlar:

• Hava Akımı: Üniteyi çevreleyen havanın serbestçe dolaşabileceği bir alanda olması gerekir. Etrafında en az 30–50 cm boşluk bırakarak ısı eşanjörünün hava geçişi engellenmemelidir. Kapalı veya dar alana konumlamak, dış ünitenin ürettiği atık ısıyı uzaklaştıramayıp verimi düşürür.
• Bakım ve Erişim Kolaylığı: Üniteye periyodik bakım, temizlik ve olası arıza müdahaleleri sırasında kolayca ulaşılabilmelidir. Çok yüksek, erişimin zor veya vinç gerektirecek bir yerde montaj, ileride büyük zorluk çıkarır. Yerden yüksek konumlarda çalışacak servis personelinin güvenliği düşünülmelidir.
• Kısa Bakır Hat: İç ve dış üniteler arasındaki mesafenin az olması enerji verimliliğini artırır. Montaj sırasında kablo ve bakır boru bağlantıları olabildiğince kısa tutulmalıdır. Boru hattının uzun olması hem soğutma/gaz kaybına hem de tesisat maliyetlerinin artmasına yol açar. Mümkünse iç ünite duvarı ile dış ünite yeri birbirine yakın olmalıdır.
• Gölgeleme ve Koruma: Dış ünite doğrudan güçlü güneş ışığına maruz kalmamalı, mümkünse gölge altına veya güneş görmeyen cepheye yerleştirilmelidir. Uzun süreli doğrudan güneş ışını, ünite içindeki sıcaklık artışına ve verim kaybına neden olur. Aşırı soğuk hava, yoğun kar veya dolu gibi koşullardan da korunabilecek bir yere monte etmek gerekir.
• Çevresel Etkenlerden Uzaklık: Yanıcı gaz, buhar çıkışı, baca gibi yapıların üflemelerine yakın konumlandırmaktan kaçınılmalıdır. Egzoz gazları veya kimyasal buharlar klimanın fan veya eşanjörünü tıkayarak arızaya yol açabilir. Ayrıca, dış ünitenin bulunduğu çevrede aşırı titreşim yaratacak ağır makinelerin olmamasına dikkat edilmelidir.
• Elektrik ve Drenaj Hazırlığı: Dış ünitenin kurulacağı bölgede gerekli elektrik altyapısının (sigorta, kablo vb.) hazır olması gereklidir. Ünite elektrik bağlantıları ve sinyal kabloları, iç ünitedeki ile uyumlu kesit ve sigorta kapasitesinde olmalıdır. Ayrıca dış ünitede biriken kondenstop suyunun tahliyesi için uygun drenaj hattı planlanmalıdır. Özellikle bina dış cephesine montaj yapıldığında ünite drenaj borusu için aşağıya doğru bir gider bulunmalıdır.
• Titreşim Önlemi: Ünite titreşimli bir motora sahip olduğundan, montaj yüzeyi dayanıklı ve düzgün olmalıdır. Zemine montaj için beton veya sağlam bir platform kullanmak titreşimi minimize eder. Duvar montajında ise ünite çok ağır bir yük bindireceğinden, titreşimi azaltıcı kauçuk takozlar ve doğru yerleştirme önem kazanır. Düzgün montaj, ünite vibrasyonunun binaya iletilmesini sınırlar.

Yukarıdaki kriterler, duvara veya zemine montaj arasında karar vermeden önce değerlendirilmesi gereken genel hususlardır. Şimdi her iki montaj seçeneğinin avantaj ve dezavantajları ayrı ayrı incelenecektir.

Zemin Montajı

Zemine monte edilmiş bir klima dış ünitesi örneği. Dış ünite, sert bir platform üzerinde yaklaşık 10–15 cm yükseltilerek yerden gelebilecek yağmur suyu ve kar birikimine karşı korunmuştur. Böylece içeriye su dolması engellenir. Zemine montajda üniteye erişim genellikle daha kolaydır.

Klima dış ünitesini zemine monte etmek, sıklıkla tercih edilen bir yöntemdir. Doğru şartlarda yapıldığında bir dizi avantaj sağlar. Ancak bazı koşullar sağlanmazsa bazı dezavantajlar da ortaya çıkar. Aşağıda zemin montajının avantaj ve dezavantajları özetlenmiştir.

Zemin Montajının Avantajları

• Kolay Bakım ve Servis: Zeminde kurulu bir üniteye bakım ve tamir için ulaşmak genellikle daha kolaydır. Teknisyenler merdiven veya vinç kullanmadan üniteye erişebilir, böylece bakım işlemleri daha güvenli ve hızlı gerçekleşir.
• Düşük Kurulum Maliyeti: Duvar askı aparatı veya konsol gerekmediği için montaj maliyeti genelde daha düşüktür. Sadece sabit, sağlam bir zemin platformu veya beton blok konulması yeterli olabilir. Bu da ek aparat maliyetlerini azaltır.
• Stabil Zemin Desteği: Betona veya sert zemine sağlamca vidalanıp sabitlenmiş bir ünite, titreşime dayanıklı olur. İyi planlanmış bir platform titreşimleri yalıtarak binaya iletilmesini engeller. Ayrıca çökme, kayma gibi mekanik problemlerin önüne geçilmiş olur.
• Vibrasyon Etkisi: Uygun bir platform üzerinde yükseltilmiş, sabitlenmiş dış ünite ile duvara montaj arasındaki titreşim farkı asgari düzeydedir. Yeterince sağlam bir taşıyıcı zemin kullanıldığında dış ünite sesi ve titreşimi bina içine kolaylıkla geçmez. Dolayısıyla, teknik olarak titreşim sorununu aşmak mümkündür.
• Esneklik: Zemine konumlandırma, yer sıkıntısı olmayan ve yeterli alan olan geniş mekanlar için uygundur. Böylece binanın dış cephe düzenine karışmaksızın arka bahçe, garaj önü veya balkon gibi kullanım alanlarında montaj yapılabilir.
• Güvenlik: Ünite, yeterince yükseltilip kilitlenebilirse dışarıdan müdahale, çarpma veya düşmeye karşı daha emniyetli hale gelir. Örneğin tek katlı evlerde duvar montajı mümkün olmayabilir; bu durumda zemine sabit montaj en pratik çözümdür.

Zemin Montajının Dezavantajları

• Su Birikmesi ve Nem: Zemine çok yakın şekilde montaj yapılması yağmur, kar gibi yağışların ünite içine dolmasına yol açabilir. Korozyon ve kısa devre riski doğar. Bu nedenle dış ünite mutlaka zeminden yükseltilmeli, altına platform veya beton kaide konmalıdır. Aksi takdirde “drenaj hattı çekme zorunluluğu” oluşur; üniteyi rutin temizlemek de zorlaşır.
• Kirlilik ve Toz: Zemin, yaprak, toz, çöp gibi kirleticilerin biriktiği yerdir. Dış ünite yanına yakın budama veya bahçe temizliği sırasında partikül dolabilir. Bu durum zamanla filtreleri tıkar, soğutma verimini düşürür ve bakım sıklığını artırır.
• Yerden Yer İhtiyacı: Açık bir alan gerektirir. Özellikle şehir içi daralan arsalarda veya çok katlı binaların önünde zemin sağlamak zor olabilir. Kullanım alanı ve estetik açısından dezavantaj yaratabilir. Bahçe, teras veya kenarda belirli bir boşluk bırakılmalıdır.
• Darbe ve Zarar Riski: Yola yakın veya insanların sık geçiş yaptığı bir yerde montaj yapılırsa, dış ünite kazara tekmelenebilir, bisiklet/dolmuş çarpabilir. Zeminden erişilebilen bir cihaz olduğundan çocukların/küçük hayvanların temas etme ihtimali de yüksektir. Bu da güvenlik açısından ek önlem gerektirir.
• Hırsızlık ve Müdahale: Sokak seviyesinde olması, kötü niyetli kişilerin üniteyi sökme veya zarar verme olasılığını artırır. Duvara montaja kıyasla biraz daha fazla fiziksel koruma önlemi gerekebilir.
• Gürültü Etkisi: Alt katlardaki veya zemin kattaki odalar, ünitelerinin gaz atım sesi ve titreşimi daha çok hissedebilir. Bu nedenle yatak odalarından veya oturma alanlarından uzakta konumlandırılması tavsiye edilir. Duvar montajında, üniteyi daha yüksekte tutarak bazı akustik avantajlar elde edilebilirken, zemindeki montaj bu imkandan mahrum kalır.

Duvar Montajı

Duvara monte edilmiş bir klima dış ünitesi. Burada üst kat dış cephesi duvarına güçlü bir konsol askı kullanılarak tutturulmuştur. Duvar montajı sayesinde yerden tasarruf edilmiş ve ünitenin çevresindeki hava akımı iyi sağlanmıştır. Duvara montajlı dış üniteler yüksek konumda olduğundan su ve kir etkisinden kısmen korunur.

Klima dış ünitesini duvara monte etmek, yer sıkıntısı olan veya zeminde engel bulunan durumlarda tercih edilir. Aynı zamanda su basman seviyesinin üzerinde olduğu için su-kireç sorununu azaltabilir. Ancak teknik bazı zorlukları ve ek maliyetleri de vardır. Aşağıda duvar montajının avantaj ve dezavantajları sıralanmıştır.

Duvar Montajının Avantajları

• Yerden Tasarruf: Duvar montajı, zemin alanını serbest bırakır. Özellikle dar bahçelerde, garaj üstlerinde, balkon kenarlarında veya kaldırımların önünde zemin kullanımı sınırlı olduğunda çok önemli bir avantajdır. Zemin kullanılabilmeye devam ettiğinden, bahçe düzenlemesi veya başka yapı elemanları açısından esneklik sağlar.
• Korunaklı Konum: Duvar montajlı ünite genellikle yer seviyesinden yüksekte olduğu için direkt su birikimine maruz kalmaz. Zemindeki kir, çamur veya erimiş kar gibi faktörler daha az etkiler. Bu durum, özellikle sık yağış alan veya sel riski bulunan bölgelerde tercih sebebi olur.
• Güvenlik ve Gizlenme: Ünite yukarıda olduğundan, izinsiz müdahale ve hırsızlık riski düşer. Ayrıca, doğru seçimle arka cephe veya balkon altı gibi görünmeyen köşelere asılabilir; bu da dıştan bakıldığında estetik avantaj sağlar. Perdeleme veya çit benzeri yapılarla daha iyi kamufle edilebilir.
• Hava Sirkülasyonu: Zeminden yüksek monte edildiğinde, etraftan geçen hava katmanlarını daha iyi kullanır. Bu durum hava dolaşımını iyileştirerek verimi hafifçe artırabilir. Ayrıca, dış ünite fanından çıkan sıcak hava insanların yoğun olduğu alana değil, yukarı doğru yönlendirildiğinden rahatsızlık azalabilir.
• Titreşim Etkisi: Doğru şekilde takıldığında, duvara montajlı dış ünite, bina yapısına dengeli bir biçimde yük bindirir. Deneyimler göstermektedir ki ünitenin düzgün monte edilmesi halinde titreşim miktarı zeminden montajla karşılaştırılabilir seviyelerdedir. Yani uygun lastik takozlar ve seviye ayarı yapıldığında duvar montajının da çok az titreşim transferi olur.

Duvar Montajının Dezavantajları

• Montaj Maliyeti ve Teknik Yük: Kuvvetli bir duvar askısı veya konsol seti gereklidir. Bu askıların ünite ağırlığının en az beş katını taşıyabilecek dayanıklılıkta olması zorunludur. Duvarın kendisi de bu yükü kaldıracak sağlamlıkta olmalı, aksi halde yapısal hasar riski artar. Bu ek aparat ve işçilik maliyetlerini yükseltir.
• Bakım Zorluğu: Duvara asılı üniteye ulaşmak için merdiven, sepet veya kaldırma platformu kullanmak gerekir. Bu işlem ekstra işçilik demektir ve rutin bakım masraflarını artırır. Özellikle yüksek katlarda bakım yapmak oldukça zahmetli ve potansiyel olarak tehlikeli olabilir.
• Titreşim ve Gürültü: Ünite titreştiğinde, vibrasyonun bir kısmı duvar aracılığıyla bina içine geçebilir. Bu etki özellikle ince duvarlı, betonarme kolon şaftlarında veya çok katlı yapılarda rahatsız edici olabilir. Tavsiye edilen yöntem üniteyi bina kirişine veya kolonuna yakın monte ederek rezonansın azaltılmasıdır. Buna rağmen, duvar montajında titreşim kontrolü zemine göre daha hassas planlama gerektirir.
• Çevresel Etkenlere Maruz Kalma: Ünite yüksek konumda olduğu için doğrudan güneş ışığına veya rüzgara daha açık olabilir. Özellikle güney cephelerde yaz aylarında yüksek sıcaklıklara, kışın kuvvetli rüzgara veya doluya maruz kalabilir. Bu nedenle gölgelendirme veya hava bariyeri önlemleri alınması gerekebilir.
• İzin ve Yönetmelik Kısıtlamaları: Apartman cephelerine dış ünite yerleştirmek genellikle kat mülkiyeti kanunlarına veya site yönetmeliğine tabidir. Yüksekteki cephede montaj yaparken diğer bina sakinlerinin izni gerekebilir. Ayrıca, bazı binalarda estetik ve güvenlik gerekçesiyle dış cephe montajı kısıtlanmış olabilir. Böyle durumlarda zemine montaj daha uygun olabilir.
• Erişim ve Görsel Etki: Duvara asılı bir ünite balkona veya pencereye yakınsa, çalışma sırasında çıkan ses ve sıcak hava daha rahat iç ortama gelebilir. Bu nedenle yatak odası veya oturma odasına bakan cephelere montajdan kaçınılmalıdır. Aksi halde komşuların veya kendi ev sakinlerinin rahatsız olması olasıdır.

Yer ve Montaj Seçeneklerinin Karşılaştırılması

Aşağıdaki tablo, zemin ve duvar montaj yöntemlerinin temel özellikler bakımından karşılaştırmasını özetlemektedir:

Bu tablo, her iki yöntemin de belirgin üstünlük ve kısıtlarını göstermektedir. Örneğin zemin montajı bakım açısından daha pratik ve ekonomik iken, duvar montajı alan kullanımını optimize eder ve su birikimine karşı avantajlıdır.

Diğer Faktörler ve Öneriler

Dış ünite konumunu seçerken bölgenin iklim koşulları ve yapının özellikleri de göz önünde bulundurulmalıdır. Konya gibi yazları sıcak ve güneşli, kışları soğuk bölgelerde; üniteyi yaz sıcağından korumak için gölgeye veya kuzey cepheye yakın konumlar tercih edilebilir. Rüzgarın yoğun estiği bir cephe varsa, ünitenin yağ ve kir birikmesini önlemek için ek koruma istenebilir. Kışın eriyen kar ve donma etkileri için dış ünitenin drenajı açık tutulmalı, yüksek debiyle su tahliye edilebilir bir hat oluşturulmalıdır.

Kurulum yapılacak zemin veya duvarın ayrıca fiziksel yük taşıma kapasitesi kontrol edilmelidir. Zeminde gevşek dolgu ya da gevşek toprak varsa, beton kaide üzerine montaj yapmak gerekebilir. Duvara montaj yapılıyorsa, duvarın betonarme veya tuğla gibi sağlam bir malzemeden yapıldığından emin olunmalı; gerekli durumlarda metal ankrajlarla güçlendirme yapılmalıdır. Tüm durumlarda mutlaka ünite yatay ve eğimsiz bir yüzeye sabitlenmelidir. Eğim bırakmak drenaj için olasıdır, ancak kapasiteyi etkileyecek kadar olmamalıdır.

Güç kaynağı ve elektrik altyapısı da önemlidir. Dış ünite yüksek akım çeken bir cihaz olduğundan, kablo tesisatı uygun kesitte ve mutlaka topraklanmış olmalıdır. Sigorta veya kaçak akım rölesi üniteye uygun güçte seçilmeli, artı güvenlik önlemleri alınmalıdır. Elektrik panosu yoksa veya yetersizse montajdan önce mutlaka bir elektrikçi ile eksiklikler tamamlanmalıdır. Ayrıca dış ünite çevresinde yürüyen çocuk veya evcil hayvanların erişemeyeceği bir mesafe bırakılmalıdır.

Hafif klima modellerinde hâlihazırda dış ünitesiz çözümler (monoblok tip klimalar) bulunabilse de, split klima standartlarında dış ünite kaçınılmazdır. Dolayısıyla bina cephesine yapılacak montajda, yönetmeliklere uygunluk, komşu onayları ve estetik bütünlük göz önünde bulundurulmalıdır. Eğer duvar montajı gerekliyse, komşulara rahatsızlık vermeyecek bir yükseklik ve konum seçilmesi önerilir.

Sonuç

Klima dış ünitesi montajında “yere mi yoksa duvara mı” tercih edileceği, her projede özel olarak değerlendirilmelidir. Genel olarak özetlersek: Zemine montaj, kolay bakım, düşük kurulum maliyeti ve sağlam destek avantajına sahiptir; ancak su ve kir birikimi riski, yer kaplaması ve erişim zorlukları getirebilir. Duvar montajı ise yer tasarrufu, daha az su riski ve estetik uyum sağlar; ancak montajı zor, maliyeti yüksek ve yapı gereksinimleri vardır. Yukarıdaki karşılaştırmalar ve listelediğimiz faktörler ışığında karar vermek gereklidir. İdeal şartlar sağlanırsa her iki yöntem de güvenli ve verimli sonuçlar verir. Karar sürecinde yerel iklim, binanın yapısı, bakım kolaylığı ve yasa/kod koşulları dikkate alınmalıdır. Gerektiğinde yetkili teknik servislerden yardım alarak hem klimayı verimli çalıştıracak hem de bina ve çevre güvenliğini gözeten bir montaj gerçekleştirmeniz tavsiye edilir.