Blog

Klima montajı, özellikle duvar tipi split klimallerde, cihazın hem güvenli hem verimli çalışması için karmaşık bir süreçtir. İç ve dış ünite montajlarının yanı sıra, uygun güç kaynağı bağlantılarının yapılması da kritik öneme sahiptir. Yanlış yapılan elektrik bağlantıları, klimanın verimsiz çalışmasına, sık sigorta atmasına veya ciddi güvenlik sorunlarına (kısa devre, yangın riski gibi) yol açabilir. Bu nedenle klima montajında elektrik tesisatı mutlaka uzman kişiler tarafından gerçekleştirilmelidir.

Montaj Sürecinin Temel Adımları

• İç ve dış ünite montajı: Duvar tipi iç ünitenin duvara sağlam şekilde asılması; dış ünitenin uygun bir zemine ya da askıya konumlandırılması.
• Soğutma hattı bağlantısı: İç-dış ünitelere vakumlanmış bakır gaz boruları (su borusu ve gaz hattı) ile bağlantı yapılması.
• Elektrik bağlantısı hazırlanması: İç ve dış üniteye enerji verecek kablo ve şalter sisteminin kurulması.
• Vakumlama ve gaz doldurma: Boru hattı içindeki havanın uzaklaştırılması (vakum) ve soğutucu gazın sistemde dolaşıma alınması.
• Test ve devreye alma: Klimanın elektriğinin açılması, soğuk ve sıcak çalıştırma testlerinin yapılması, bağlantıların gözden geçirilmesi.

Bu adımlar içinde “elektrik bağlantısı” bölümü güvenlik gereği ayrıntılı ele alınmalıdır. Elektrik işlemleri uygun ekipman ve bilgi gerektirdiğinden, yetkin personel olmadan yapılmamalıdır.

Klima Montajında Elektrik Bağlantısı Kimler Tarafından Yapılmalıdır?

• Yetkili Servis Teknisyenleri: Klima markalarının yetkili servis ekipleri, genellikle iç-dış ünite bağlantıları (kompresör ve iç ünite elektrik kablosu montajı) konusunda eğitimlidir. Ancak evin elektrik panosundan klimanın yanındaki sigortaya kadar kablo çekimi, genellikle lisanslı bir elektrikçi tarafından yapılmalıdır. Arçelik ve Beko gibi firmaların kılavuzlarında da belirtildiği üzere, ana pano ile klima şalteri arasındaki hat bir elektrik uzmanının işi, şalter ile klima arasındaki bağlantı ise yetkili servis tarafından yapılır.
• Lisanslı Elektrikçiler: Eğer montaj öncesi veya sırasında sigorta panosunda değişiklik, ek sigorta hattı çekimi gibi işler gerekiyorsa, bunların kanuna uygun olarak yapılması şarttır. Türkiye’de elektrik tesisatı işleri, Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği gibi standartlara tabi olduğundan, bu tür işlemler eğitimli elektrik mühendisleri/teknisyenleri tarafından gerçekleştirilmelidir. Bu kişiler uygun kablo kesitini seçer, topraklama hattı ekler ve koruma elemanlarını (otomatik sigorta) tanımlayan hesaplamaları yapar.
• Yetkisiz Kişiler/Ev Sahipleri: Kendi başına elektrik bilgisi yeterli olmayan kişilerin klima elektrik tesisatını kurmaya çalışması sakıncalıdır. Tek bir yanlış bağlantı bile cihazın çalışmamasına veya yangın tehlikesine sebep olabilir. Bu tür işleri işinde uzman olmayanlara bırakarak hem cihazınızın garanti koşullarını korur hem de hukuki sorunları önlersiniz.

Özetle, klima montajı sırasında elektrik bağlantısı mutlaka işinin ehli kişiler tarafından yapılmalıdır. Hem klima firmasının yetkili servisi hem de lisanslı elektrik teknisyeni işbirliğiyle bu adımlar tamamlanır.

Klima Elektrik Bağlantısı Yapılırken Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Sigorta ve Şalter Seçimi: Klimanın çalışacağı elektrik hattı için uygun amperde otomatik sigorta (V/Otomat) kullanılmalıdır. Duvar tipi split klimalar genellikle yüksek güç çeker; bu nedenle ayrı bir devre ve uygun sigorta şarttır. Örneğin, 9.000–12.000 BTU sınıfı bir inverter klima için genelde 10–16 A’lik bir koruma; 18.000 BTU için 16–20 A; 24.000 BTU için 20–25 A arası bir sigorta önerilir. Bu sigorta, klima devresini kısa devre ve aşırı akıma karşı korur.
• Kablo Kesiti: Klimanın gücüne uygun kesitte bakır kablo kullanılmalıdır. Tipik duvar tipi (ev tipi) klimalar için 3×2,5 mm² kesit yaygın olarak tercih edilir. Daha büyük güçlerde veya uzun kablo mesafelerinde 3×4 mm²’ye geçilebilir. Kablo yalıtım kalitesi ve izolasyon standardına dikkat edilmelidir. Yanlış kesitte veya zayıf kablo kullanımı, ısınma ve enerji kaybına yol açar.
• Topraklama: Klima gövdesi mutlaka topraklanmalıdır. Topraklama, cihazdaki kaçak akımların güvenli şekilde toprağa iletilmesini sağlar. Uygun bir topraklama hattı (kablo ve bağlantı) kullanılmalı, asla gaz borusuna veya paratonere bağlanmamalıdır. Toprak hattı olmadığında, kişi elektrik kaçağına karşı savunmasız hale gelir.
• Bağlantı Elemanları: Tüm vidalı bağlantılar sıkı yapılmalı, gevşek temaslardan kaçınılmalıdır. Gevşek sıkma arızaya veya ark yapmaya neden olabilir. Ayrıca klimayı uzatma kablosu ya da çoklu prizle çalıştırmak kesinlikle yasaktır. Klima, direkt olarak ayarlı devreden (şalter üzerinden) beslenecek şekilde bağlanmalıdır.
• Uygun Gerilim Değerleri: Cihazın nominal çalışma gerilimi (örneğin 230 VAC, 50 Hz) ile şebeke geriliminin uyumlu olduğundan emin olunmalıdır. Gerilim dalgalanmalarına karşı korunmak için voltaj regülatörü veya UPS önerilebilir.
• Test ve Kontrol: Tüm bağlantılar yapıldıktan sonra ölçüm cihazı ile voltaj ve akım kontrolleri yapılmalıdır. Sigortanın atıp atmadığı test edilmeli; klimayı birkaç dakika çalıştırarak ses, titreşim gibi anormallikler izlenmelidir. İlk deneme çalışmasında cihazın her özelliği (soğutma, ısıtma vb.) kontrol edilmelidir.

Bu maddeler, klima kurulumunun güvenlik ve performans açısından kritik noktalarını özetlemektedir. Her aşamada titizlikle ilerlemek, hem cihazın arızalanmasını hem de can/mal kaybını önleyecektir.

Ev ve İşletmeler Arasındaki Farklılıklar

• Güç İhtiyacı: İşletmelerde genellikle evlere göre daha yüksek kapasite klimaya ihtiyaç duyulur. Büyük ofis veya mağazalarda 24.000 BTU ve üzeri duvar tipleri veya multi-split sistemler kullanılabilir. Bu durumda gerekirse üç fazlı güç (380 VAC) veya çoklu devre çekimleri gerekebilir. Örneğin, yan yana iki 12.000 BTU klima aynı anda çalıştırılıyorsa 16A değil, 20–25A’lik sigorta tercih edilebilir.
• Şebeke Yapısı: Ticari binalarda elektrik panoları genellikle büyük ve çok devreli olur. Yeni bir klima devresi eklenecekse, genellikle panodan ayrı bir şalter alınarak çıkış yapılır. Elektrik mühendisi, panonun uygun yükleme yapıp yapamayacağını kontrol eder. Panoya ek şalter takılacaksa orada da ilgili kesit ve koruma hesaplanır.
• Periyodik Bakım: İş yerlerinde elektrik tesisatı düzenli olarak denetlenir. Klima besleme kabloları, şalterler ve toprak bağlantıları belli aralıklarla kontrol edilir. Bu sayede ilerideki riskler erken tespit edilir. Konutlarda bu pek zorunlu değildir, ancak klima montajı sonrasında mutlaka tesisatın gözden geçirilmesi önemlidir.
• Yasal Gereklilikler: Hem evlerde hem işletmelerde elektrik işleri Türkiye Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği’ne, standartlara (örneğin TS EN 60364) uygun yapılmalıdır. Ancak sanayi tipi binalarda ek güvenlik tedbirleri (örneğin metal kanal ya da kablo tavaları) gerekebilir. Klima montajı, her iki ortamda da ilgili yönetmeliklere uygunluk gerektirir.
• Sorumluluk ve İş Birliği: Ticari binalarda genellikle bir işletme yöneticisi veya bina sorumlusu olduğu için, kurulum öncesi elektriksel taleplerin bildirimi ve uygun altyapının sağlanması daha planlı yapılır. Konutta ise ev sahibi hangi önlemleri aldığını kontrol etmelidir.

Örnek Hesaplama: Sigorta ve Kablo Seçimi

Aşağıdaki tablo, duvar tipi split klimaların genel güç ve akım değerlerine göre tavsiye edilen sigorta ve kablo kesitlerini özetlemektedir. Bu değerler yaklaşık olup, cihazın teknik özelliklerine göre değişebilir.

Not: Klimanın başlangıç akımı (kompresör kalkış akımı) bu değerlerin 2–3 katına çıkabilir; bu yüzden gecikmeli tip değil, genellikle anında açılır tip sigortalar (non-delay) önerilir. Ayrıca kablo uzunluğu uzadıkça kesiti artırmak, gerilim düşümünü ve ısınmayı önler.

Bu tablodan görüldüğü gibi, örneğin bir 18.000 BTU klima için genellikle 16 A’lik bir otomatik sigorta ve 2,5 mm² kablo yeterli olacaktır. Ancak aşağıdaki durumlar dikkate alınmalıdır:

• Kablo mesafesi birkaç on metreyi geçiyorsa, voltaj düşümünü azaltmak için 4 mm² önerilebilir.
• Eğer klima çok geniş bir iç ortamı soğutacak ve yüksek yüklü çalışacaksa, 18.000 BTU için bile 20 A’lik sigorta kullanılabilir.
• İşletme tipi klima (örneğin dört mevsim çalışma, sürekli yük) kurulumlarında aşırı temkinli olmak için bir üst levele geçmek de tercih edilebilir.

Özet: Elektrik Bağlantısı Uzman Ellerle Yapılmalıdır

Klima montajındaki elektrik bağlantıları, hem cihazın performansı hem de can güvenliği açısından kritik önemdedir. Hatalı veya kusurlu kablolama, klima arızalarından kısa devre ve yangına kadar pek çok riske neden olabilir. Bu nedenle elektrik işinin uzmanlarca yapılması esastır. Duvar tipi bir klima bile olsa, mutlaka lisanslı bir elektrikçi ile yetkili klima servisinin birlikte çalışması önerilir.

Eğer bir ev ya da iş yeri için yeni klima alıyorsanız, montaj esnasında şunlara dikkat edin:

• Elektrik Altyapısını Kontrol Ettirin: Mevcut pano yeterli mi, ek sigorta hattı gerekiyor mu değerlendirin.
• Yetkili Personel İsteyin: Servis ekiplerine montaj teklifini almadan önce, elektrik bağlantısını kim yapacaklarını sorun. Tercihen montajı üstlenen firmanın bir elektrikçisinin olmasını talep edin.
• Güvenlik Önceliğiniz Olsun: Uygun topraklama, doğru sigorta seçimi ve kaliteli malzeme kullanımının önemini unutmayın.

Sonuç olarak, klima montajında elektrik işleri ehil kişilere bırakılmalıdır. Bu sayede cihazınız uzun ömürlü çalışır, enerji verimliliği yüksek olur ve en önemlisi güvenli bir kullanım sağlanır. Unutmayın; klimayı çalıştırmak için yapılan elektrik bağlantısı, cihazın çalışma ömrünü ve kullanıcı güvenliğini direkt etkileyen hayati bir adımdır.